Ochotnicza Straż Pożarna jako stowarzyszenie
i Organizacja Pożytku Publicznego (OPP)
Charakter prawny i podstawa działania
Ochotnicza Straż Pożarna (OSP) to dobrowolne, samorządne i trwałe stowarzyszenie o celach niezarobkowych, działające w oparciu o:
- Ustawę z dnia 7 kwietnia 1989 r. – Prawo o stowarzyszeniach,
- Ustawę z dnia 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej,
- Statut OSP zatwierdzony przez walne zebranie członków.
Po zarejestrowaniu w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS) OSP uzyskuje osobowość prawną, dzięki czemu może samodzielnie posiadać majątek, zaciągać zobowiązania, zawierać umowy i ubiegać się o dotacje.
Cele i zadania OSP
Głównym celem OSP jest niesienie pomocy w sytuacjach zagrożenia życia, zdrowia, mienia i środowiska, w szczególności poprzez udział w:
- akcjach ratowniczo-gaśniczych,
- działaniach ratowniczych podczas klęsk żywiołowych, wypadków i katastrof,
- szkoleniach i ćwiczeniach z zakresu bezpieczeństwa i ochrony przeciwpożarowej,
- działalności profilaktycznej i edukacyjnej wśród mieszkańców,
- życiu społecznym i kulturalnym lokalnej społeczności.
OSP może też prowadzić Młodzieżowe Drużyny Pożarnicze (MDP), kształcąc młodych ludzi w duchu służby, odpowiedzialności i współpracy.
Struktura organizacyjna
Władzami OSP są:
- Walne zebranie członków – najwyższa władza, uchwala statut, wybiera władze i decyduje o najważniejszych sprawach.
- Zarząd OSP – kieruje bieżącą działalnością jednostki.
- Komisja Rewizyjna – organ kontrolny, nadzorujący działalność finansową i statutową.
OSP może być również członkiem Związku Ochotniczych Straży Pożarnych RP (ZOSP RP).
OSP jako Organizacja Pożytku Publicznego (OPP)
Wiele jednostek OSP posiada status Organizacji Pożytku Publicznego (OPP), nadany na podstawie Ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Status OPP mogą uzyskać te OSP, które:
- prowadzą działalność społecznie użyteczną w sferze zadań publicznych (np. ratownictwo, edukacja, ochrona środowiska),
- spełniają wymogi dotyczące przejrzystości finansowej i sprawozdawczości,
- nie działają w celu osiągnięcia zysku,
- przeznaczają cały dochód na realizację celów statutowych.
Uprawnienia OSP jako OPP:
- możliwość otrzymywania 1,5% podatku dochodowego od osób fizycznych,
- możliwość korzystania z ulg podatkowych i preferencji przy ubieganiu się o dotacje,
- większe zaufanie społeczne i możliwość szerszej współpracy z samorządami i sponsorami,
- prawo do nieodpłatnego korzystania z mienia publicznego (np. budynków gminnych).
Finansowanie działalności
OSP finansuje swoją działalność z różnych źródeł:
- dotacji samorządowych, rządowych i unijnych,
- składek członkowskich, darowizn i zbiórek publicznych,
- środków z 1,5% podatku (jeśli posiada status OPP),
- działalności gospodarczej (jeśli przewiduje to statut),
- sponsoringu i wsparcia lokalnych instytucji.
Znaczenie społeczne
Ochotnicze Straże Pożarne stanowią fundament bezpieczeństwa i aktywności obywatelskiej w wielu miejscowościach.
OSP to nie tylko formacja ratownicza – to także centrum życia społecznego, kulturalnego i patriotycznego.
Dzięki zaangażowaniu ochotników, jednostki OSP są symbolem solidarności, odwagi i służby drugiemu człowiekowi.